W tej części portalu znajdą Państwo odpowiedzi na pytania dotyczące depresji, zaburzeń lękowych oraz schizofrenii.
Informacje te nie zastąpią spotkania ze specjalistą.

Schizofrenia

Schizofrenia to zaburzenie psychiczne objawiające się upośledzeniem postrzegania lub wyrażania rzeczywistości, najczęściej pod postacią omamów słuchowych, paranoidalnych lub dziwacznych urojeń albo zaburzeniami mowy i myślenia, co powoduje znaczącą dysfunkcję społeczną lub zawodową. Pomimo tego, że uznaje się, iż schizofrenia występuje z podobną częstością w różnych częściach świata, to chorobowość różni się pomiędzy państwami, a nawet pomiędzy lokalnymi obszarami. Ponadto schizofrenia występuje ze zwiększoną częstością rodzinnie: u krewnego pierwszego stopnia chorego na schizofrenię występuje zwiększone w przebiegu życia ryzyko zachorowania na schizofrenię. Schizofrenia uważana jest za chorobę ludzi młodych chociaż jej wystąpienie możliwe jest w każdym wieku. Pierwsze objawy ujawniają się zwykle w okresie dojrzewania, a więc wtedy gdy zaczyna się właściwa strukturalizacja osobowości. Najpóźniej ujawnia się postać paranoidalna. Początek choroby występuje typowo wcześniej u mężczyzn niż u kobiet, ze szczytem zachorowań u mężczyzn przypadającym na 20–28 rok życia, a u kobiet na 26–32.

Bardzo rzadko dochodzi do zachorowań w wieku dziecięcym lub po 45 roku życia (15% przypadków). Początek choroby występuje najczęściej we wczesnej dorosłości, dotykając 0,4-0,6% populacji. Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu z pacjentem, a także na podstawie zaobserwowanego zachowania. Wykrycie schizofrenii nie jest możliwe za pomocą współcześnie dostępnych badań laboratoryjnych.

Rozpoznanie opiera się na wywiadzie zebranym od pacjenta, a także nieprawidłowościach w zachowaniu dostrzeżonych przez członków rodziny, przyjaciół lub współpracowników oraz objawach spostrzeżonych przez psychiatrę, pracownika socjalnego, psychologa klinicznego lub innego klinicystę. Do rozpoznania schizofrenii muszą być spełnione określone kryteria, w których uwzględnia się obecność i długości trwania konkretnych objawów.

Schizofrenia może rozpocząć się nagle, a jej obraz nie pozostawia wątpliwości, że mamy do czynienia z chorobą psychiczną. Może również rozwijać się skrycie, miesiącami, nie budząc podejrzeń najbliższego otoczenia, do czasu gdy nagłe zaostrzenie czy postępująca degradacja sygnalizuje psychozę.

Podstawą leczenia jest farmakoterapia z użyciem środków przeciwpsychotycznych, które działają głównie poprzez hamowanie aktywności dopaminergicznej. Stosowane dawki są zazwyczaj niższe, niż w początkowych dekadach ich używania. Ważną rolę pełnią atypowe neuroleptyki (risperidon, olanzapina i inne). Psychoterapia, zawodowa i społeczna rehabilitacja są także ważne. W poważniejszych przypadkach, gdy istnieje zagrożenie dla osoby chorej lub innych, może być konieczna przymusowa hospitalizacja, chociaż obecnie pobyty w szpitalu są krótsze i mniej częste niż w dawniejszych czasach.

Choroba Afektywna Dwubiegunowa (ChAD)

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe – grupa nawracających zaburzeń psychicznych, w przebiegu których występują zespoły depresyjne i maniakalne lub hipomaniakalne, rozdzielone( lub nie) okresami bez objawów. W zależności od przyjętych kryteriów rozpoznawania rozpowszechnienie zaburzeń afektywnych dwubiegunowych wynosi 0,4-1,5 % populacji.

Początek przypada zwykle na trzecią dekadę życia, choroba dotyka równie często mężczyzn co kobiety. Rozpoznanie tego zaburzenia może być postawione wtedy gdy u osoby wystąpią przynajmniej dwa epizody afektywne: depresji, hipomanii, manii lub mieszane i przynajmniej jeden z tych dwóch epizodów nie był epizodem depresji.

Mania jest zaburzeniem myślenia i całościowego funkcjonowania człowieka, w którym dochodzi przede wszystkim do: Podwyższonego lub drażliwego nastroju, zwiększonej rozmowności, łatwości nawiązywania kontaktów, przyśpieszenia myślenia, często rozkojarzenia, zmniejszonej potrzeby snu i jedzenia, zachowania cechującego się lekkomyślnością, nierespektowaniem zasad społecznych, lekceważeniem ryzyka, zwiększonej energii seksualnej. W hipomanii wszystkie powyższe objawy są łagodniejsze. Objawy hipomaniakalne są tak nasilone, że otoczenie zauważa zmianę w funkcjonowaniu pacjenta, ale nie na tyle silne aby uniemożliwić np. wykonywanie pracy zawodowej.

Depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej narasta szybko, nawet w ciągu kilku dni potrafi osiągnąć znaczne nasilenie wytrącając całkowicie człowieka z właściwego mu funkcjonowania. Równocześnie z obniżeniem nastroju pojawia się apatia i wyraźne spowolnienie. Charakterystyczna jest nadmierna senność i nadmierny apetyt. Podstawowym celem długoterminowego leczenia ChAD jest zapobieganie nawrotom.

Leczeniem z wyboru jest farmakoterapia z zastosowaniem leków normotymicznych (stabilizujących nastrój – sole litu, kwas walproinowy, lamotrygina), leków przeciwpsychotycznych (risperidon, kwetiapina, arypiprazol, olanzapina) i leków przeciwdepresyjnych. Leczenie manii przeprowadza się w warunkach szpitalnych.

Depresja

Każdy człowiek doświadcza czasem uczucia przygnębieniai smutku. Coraz częściej, zapewne za sprawą mediów, uczucie to nazywane jest depresją. Jednak depresja to nie tylko smutek czy brak zadowolenia z życia. Depresja to ciężka, powodująca cierpienie choroba, która utrudnia, a przy znacznym nasileniu nawet uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Może pojawić się w każdym wieku. Może być pojedynczym epizodem zachorowania, ale też może nawracać. Objawów depresji nigdy nie należy lekceważyć i jak każdą inną chorobę trzeba ją odpowiednio leczyć. Jak wynika z danych przedstawionych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), depresja jest najczęściej występującym zaburzeniem psychicznym i czwartym najpoważniejszym problemem zdrowotnym, z którym zmagają się ludzie na całym świecie. Około 10% osób dorosłych (a 15% w wieku podeszłym) w ciągu 1 roku doświadcza zaburzeń nastroju typu depresyjnego i choć jedynie część z nich zgłasza się po pomoc, to tak duże rozpowszechnienie sprawia, że depresja należy do jednych z częściej występujących chorób. Kobiety zapadają na depresję dwa razy częściej niż mężczyźni. Ma to związek z zaburzeniami hormonalnymi oraz występowaniem depresji w okresie poporodowym.

Depresja powoduje niezdolność do cieszenia się życiem, normalnego myślenia i funkcjonowania, przynosi wyczerpanie, bezsenność, lęk oraz poczucie przerażenia. W takim stanie trudno uwierzyć, że kiedykolwiek będzie lepiej.

Depresja wymaga konsultacji lekarskiej i podjęcia leczenia. Ważne jest również wsparcie otoczenia, rodziny i przyjaciół.